پتروشیمی و تارخچه آن
پتروشیمی در ایران بیش از ۵۰ سال قدمت دارد و به دهه ۱۳۳۰ خورشیدی باز می گردد. در اواخر این دهه، وزارت اقتصاد به منظور توسعه صنعت پتروشیمی در کشور، بنگاه شیمیایی کشور را تأسیس نمود و این شرکت در سال ۱۳۳۷ خورشیدی طرح احداث کارخانه کود شیمیایی مرودشت فارس را به اجرا گذاشت، بر این اساس از آنجا که رشد این صنعت نیازمند فعالیت های تخصصی گسترده تر و هماهنگ با صنعت نفت و گاز بود به زودی ضرورت ایجاد سازمانی برای توسعه و هدایت صنعت پتروشیمی نمایان شد.
به همین سبب در سال ۱۳۴۲ خورشیدی با مالکیت و تحت پوشش شرکت ملی نفت ایران دولت شرکت ملی صنایع پتروشیمی تأسیس گردید و تمام فعالیت های مرتبط با ایجاد و توسعه صنایع پتروشیمی در این شرکت متمرکز شد.
صنعت شیمیایی
صنعت شیمیایی از جمله صنایع مطرح در چند دهه گذشته بشمار می آید که توجه خاص کشورها به این صنعت موجب رونق و فراگیری آن در جهان شده است و در حال حاضر این صنعت پس از صنایع خودرو سازی و غذایی سومین صنعت بزرگ جهان محسوب می‌شود. ایران نیز به عنوان چهارمین تولیدکننده نفت جهان و با دارا بودن دومین ذخایر بزرگ گاز دنیا، ۸۰ درصد درآمدهای صادراتی خود را از نفت و گاز تامین می‌کند و امیدوار است تا پایان دهه جاری ۱۴ درصد از بازار جهانی پتروشیمی را در دست بگیرد و ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی خود را به ۲۳ میلیون تن در سال افزایش دهد.
طیف گسترده ای از محصولات مصرفی، مواد اولیه، محصولات صنعتی از محصولات پتروشیمی حاصل می شود. صنایع پتروشیمی در واقع بخشی از صنایع شیمیایی است که فرآورده‌های شیمیایی را از مواد خام حاصل از نفت یا گاز طبیعی تولید می‌کند. از اوایل سده بیستم نفت خام و گاز طبیعی به عنوان ماده اولیه، برای تهیه بسیاری از ترکیبات مورد نیاز انسان، اهمیت حیاتی و روز افزونی یافت.این صنعت تأمین کننده اصلی مواد مصرفی مورد نیاز در بیشتر صنایع شیمیایی، برق و الکترونیک، خودروسازی، لوازم خانگی، نساجی، پزشکی، غذایی و غیره محسوب می شود.
ویژگی ها
از مهمترین ویژگی های این صنعت ، تنوع محصولات آن و تأمین مواد اولیه هزاران کارگاه و کارخانه صنایع پایین دستی آن است که از نظر اشتغال زایی و کسب درآمدهای ارزی و قطع وابستگی، نقش بسیار مؤثری در اقتصاد کشور دارد. تولید محصولات آن به گونه‌ای است که یک واحد اصلی در بالا دست، ماده اولیه واحدهای دیگر را تولید می‌کند، مانند واحد الفین که با تولید اتیلن و پروپیل نیاز واحدهای پلی‌اتیلن و پروپیل را تأمین می‌کند.
صنعت پتروشیمی یکی از پول سازترین صنایع کشور به شمار می آید که سبب رشد و توسعه صنعتی و اقتصادی کشور و افزایش سرمایه گذاری خارجی گردیده است.
پتروشیمی های ایران
مجتمع پترو شیمی بندر امام خمینی (ره)، پترو شیمی رازی واحدهای آمونیاک ۲ و اوره ۲، مجتمع پترو شیمی اراک، متانول خاک، مجتمع‌های پترو شیمی تبریز، اصفهان، ارومیه، خراسان، امیرکبیر، بوعلی سینا، خوزستان، تندگویان ۱ و ۲، شیراز(متانول)، کربن بلاک اهواز(واحد دوم)، پترو شیمی شهید تندگویان(طرح (PTA/PET، مخازن صادراتی در منطقه ویژه اقتصادی پترو شیمی، فاز اول بندر پترو شیمی پارس، پترو شیمی‌های خوزستان(طرح پلیمرهای مهندسی)، پارس(واحد استحصال اتان)، مبین(طرح سرویس‌های جانبی متمرکز)، مارون(طرح الفین هفتم)، زاگرس، برزویه نوری(طرح آروماتیک چهارم)، فناوران(واحدهای اسید استیک و منوکسید کربن)، پردیس(طرح آمونیاک و اوره چهارم)، پردیس فاز ۲(طرح آمونیاک و اوره ششم) و ۳(طرح آمونیاک و اوره پردیس)، لاله(طرح پلی اتیلن سبک)، رازی(واحد آمونیاک سوم)، واحد اتیلن گلایکولهای جم(فرسا شیمی)، پلیمر آریاساسول(واحد اتیلن طرح الفین نهم)، الفین دهم(پتروشیمی جم)، صنایع پتروشیمی کرمانشاه(طرح آمونیاک و اوره پنجم)، آروماتیک سوم(پتروشیمی بوعلی سینا)، پترو شیمی‌های امیرکبیر(واحد پلی اتیلن سبک خطی)، کارون(فازهای اول و دوم ایزوسیاناتها)، فجر(توسعه سرویس‌های جانبی متمرکز) و… را نام برد.
